Hiện nay, đầu tư chứng khoán đang được đánh giá là một trong những kênh đầu tư có mức sinh lời cao nhất. Theo số liệu lịch sử tại các thị trường khác trên toàn thế giới cho thấy; kênh đầu tư cổ phiếu cũng là một trong những kênh đầu tư đem lại tỷ suất sinh lời cao. Tại Việt Nam, mặc dù thị trường chứng khoán đã có lịch sử phát triển hơn một thập kỷ, nhưng đầu tư cổ phiếu vẫn là một kênh đầu tư rất mới đối với đại đa số người dân. Để bắt đầu với thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư phải chọn công ty chứng khoán đáng tin cậy. Có nhiều lý do ảnh hưởng, nhưng phí và chất lượng tư vấn là hai yếu tố quan trọng trong việc mở tài khoản của các nhà đầu tư.
Mục lục
Công ty chứng khoán và tác động của nó đến với nhà đầu tư
Công ty chứng khoán là một tổ chức có tư cách pháp nhân hoạt động kinh doanh ở thị trường chứng khoán. Công ty này bao gồm một, một số hoặc toàn bộ các hoạt động: môi giới chứng khoán; tự doanh chứng khoán; bảo lãnh phát hành chứng khoán hoặc tư vấn đầu tư chứng khoán cho các nhà đầu tư. Để có thể giao dịch trên thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư phải có tài khoản giao dịch chứng khoán mở tại các công ty chứng khoán. Các công ty chứng khoán thông qua hoạt động giới thiêu, môi giới, tư vấn đầu tư; sẽ đóng vai trò như một cầu nối giao dịch giữa các nhà đầu tư với thị trường chứng khoán.
Đặc biệt đối với những nhà đầu tư mới, công ty chứng khoán sẽ là kênh cung cấp nguồn thông tin hữu ích cho việc đầu tư bao gồm báo cáo phân tích thị trường; phân tích ngành; phân tích doanh nghiệp… Để nhà đầu tư có thể có những nhận định riêng về thị trường chính xác hơn.
Sức hút của thị trường chứng khoán hiện nay
Chứng khoán là chủ đề thu hút sự quan tâm đặc biệt trong những tháng gần đây; bắt đầu từ cuối năm 2020. Môi trường lãi suất thấp, các kênh khác kém ưu thế khiến chứng khoán nổi lên như một lựa chọn sáng giá cho nhiều người muốn đầu tư. Đặc biệt là những người chưa từng biết đến kênh này – nhà đầu tư F0. Mở tài khoản tại công ty chứng khoán là yêu cầu bắt buộc để nhà đầu tư tham gia thị trường. Nhà đầu tư cá nhân được mở nhiều tài khoản. Nưng theo nguyên tắc mỗi công ty chứng khoán chỉ được mở duy nhất một tài khoản giao dịch.
Khi giao dịch trên tài khoản này, nhà đầu tư sẽ trả phí; bao gồm phí cho công ty chứng khoán và phí công ty chứng khoán thu hộ. Đổi lại, họ có thể được bộ phận môi giới hỗ trợ đầu tư. Phí và chất lượng tư vấn, vì thế là hai yếu tố quan trọng nhất để quyết định nơi mở tài khoản.
Ảnh hưởng của phí đến quyết định nơi mở tài khoản
Phí giao dịch tại các công ty lớn
Với yếu tố đầu tiên là phí, hiện có nhiều loại phí khác nhau nhà đầu tư phải trả. Nhưng quan trọng nhất là phí giao dịch và phí vay ký quỹ (lãi suất margin). Phí giao dịch các công ty chứng khoán áp dụng hiện nay dao động khoảng 0% đến 0,4% giá trị mỗi lần giao dịch. Còn lãi suất cho vay margin trong khoảng 8-14,4% mỗi năm.
SSI, công ty đứng đầu thị phần môi giới trên HoSE trong năm 2020, thu 0,25% với giao dịch trực tuyến và 0,25-0,4% khi giao dịch qua các kênh khác (tùy thuộc theo tổng giá trị giao dịch mỗi ngày) – thuộc nhóm cao nhất thị trường. Các công ty khác trong top 5 thị phần như HSC thu 0,15-0,2% với giao dịch trực tuyến; 0,15-0,35% với các tài khoản do chuyên viên môi giới quản lý.
Mức phí tại VNDirect là 0,2-0,35% tùy thuộc khách hàng tự giao dịch hay ủy thác cho nhân viên môi giới; VCSC thu phí từ 0,15 đến 0,35% tùy theo quy mô giao dịch mỗi phiên. Lãi suất margin của các công ty này cũng ở mức cận trên; phổ biến 11-14%. Ở phần còn lại, những công ty chứng khoán đang dùng VPS; hay những công ty có vốn ngoại, như MiraeAsset, Pinetree, VNSC…, phí giao dịch và margin có phần “dễ thở hơn” rất nhiều.
Nhiều công ty đang có chính sách hạ phí giao dịch
Đầu năm 2020, nhiều công ty nhóm này hạ phí giao dịch về 0%; đưa ra các gói vay margin với lãi suất thậm chí còn thấp hơn lãi suất huy động của ngân hàng. Hiện tại, những chính sách miễn phí giao dịch vẫn áp dụng để thu hút khách hàng mới.
Với những với những nhà đầu tư thường xuyên “lướt sóng”, đánh T+, con số này sẽ có sức nặng. Ví dụ với một tài khoản 500 triệu nhưng sử dụng cả đòn bẩy, quay vòng liên tục, mua bán cổ phiếu T+. Tổng giá trị giao dịch mỗi tháng có thể lên nhiều tỷ đồng. Phí giao dịch căn cứ theo tổng giá trị giao dịch; vì thế không phải con số thấp.
Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần xem xét kỹ các chính sách miễn phí hoặc giảm lãi vay margin. Thông thường các chính sách này chỉ áp dụng trong thời gian khoảng 3-6 tháng, với những điều kiện riêng biệt. Sau thời gian này, mức phí bị đẩy lên không thấp hơn mức trung bình chung của thị trường.
Ảnh hưởng của chất lượng tư vấn
Tư vấn chất lượng giúp bạn giảm tải rủi ro
Nếu phí phải trả là yếu tố nhà đầu tư cần cân nhắc ở khía cạnh “chi ra”; thì chất lượng tư vấn là vấn đề cần quan tâm ở khía cạnh “nhận được” khi chọn nơi mở tài khoản. Tài khoản chứng khoán sẽ do bộ phận môi giới quản lý, nhà đầu tư có thể chọn tự “trading” hoặc được tư vấn, mức phí khi có tư vấn thường cao hơn. Tuy nhiên, với những người lần đầu đến với thị trường, sự tư vấn này là cần thiết.
Nhà đầu tư là người chịu trách nhiệm cho mỗi lần ấn nút “buy” hay “sell” cổ phiếu. Nếu có kiến thức về đầu tư và kinh nghiệm, quyết định này không phải 50:50. Nhưng với những nhà đầu tư F0, những người chưa có kinh nghiệm; sự tư vấn của bộ phận môi giới có thể giúp hạn chế phần nào rủi ro.
Ý kiến của chuyên gia
Giữa năm 2020, trước câu hỏi về vấn đề cạnh tranh phí trên thị trường chứng khoán; lãnh đạo một công ty trong top 5 thị phần nói với VnExpress rằng, họ không lấy câu chuyện phí để thu hút khách hàng. Thay vào đó là đặt trọng tâm chất lượng dịch vụ. Như trường hợp cho vay ký quỹ (margin), quan điểm của lãnh đạo này là các ưu đãi về lãi suất giúp nhà đầu tư có điều kiện tham gia thị trường. Nhưng margin không phải lá phiếu đảm bảo lợi nhuận. Sử dụng đòn bẩy giúp mang lại lợi nhuận cao; nhưng ngược lại, cũng là rủi ro.
Tuy nhiên, hai vế này không phải lúc nào cũng đối nghịch nhau. Không thể khẳng định các công ty miễn phí giao dịch, giảm lãi margin sẽ không có chất lượng tư vấn tốt; hoặc ngược lại, các công ty thu phí cao chưa chắc sẽ đảm bảo cho nhà đầu tư. Dù vậy, ít nhiều khẩu vị rủi ro cũng có sự phân hóa. Môi giới tại một số công ty dùng chiến lược phí có thể có khuynh hướng khuyến khích khách hàng giao dịch càng nhiều càng tốt; lấy số lượng để bù lại mức phí thấp. Vì vậy, lời khuyên của các chuyên gia trong trường hợp này là với những nhà đầu tư đã có kiến thức nhất định, có tần suất giao dịch cao, phí có thể là một ưu tiên.
Với những người lần đầu tham gia thị trường, chất lượng tư vấn, sự hỗ trợ của những công ty chứng khoán có thể là yếu tố đáng bàn hơn. Cái đích cuối cùng của việc đầu tư, dù nhìn từ góc độ nào, vẫn là đạt lợi nhuận.