Thị trường giao dịch chứng khoán phái sinh đã được khai trương, đi vào hoạt động tại Việt Nam vào ngày 10/8/2017. Như vậy là đã 4 năm trôi qua, thị trường này đã đánh dấu nhiều bước phát triển vượt bậc. Đây cũng được xem là kênh đầu tư mới giúp cung cấp những công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường cơ sở. Tuy nhiên trong thời điểm tháng 8/2021 vừa qua, sau nhiều lần “tăng sốc” thì dường như các giao dịch phái sinh đang có chút trầm lắng. Điều này tạo nên tâm lý thăm dò, thận trọng từ phía các chủ đầu tư.
Giao dịch chứng khoán phái sinh trong tháng 8/2021 khá trầm lắng
Sau thời gian giao dịch tăng trưởng mạnh, thị trường chứng khoán phái sinh tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội trong tháng 8 có xu hướng giao dịch trầm lắng hơn so với tháng trước. Giao dịch sản phẩm hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 có khối lượng giao dịch (KLGD) bình quân đạt 254.810 hợp đồng/phiên. Con số này giảm 10,92% so với tháng 7. Tuy nhiên đây vẫn là tháng có KLGD bình quân cao thứ 2 tính từ đầu năm. Trong tháng 8, phiên giao dịch có KLGD cao nhất đạt 356.879 hợp đồng vào ngày 23/8/2021.
Khối lượng hợp đồng mở (OI) tại phiên giao dịch cuối tháng 8 đạt 30.250 hợp đồng, giảm 30,24% so với tháng trước. Phiên giao dịch có khối lượng mở OI cao nhất trong tháng đạt 46.123 hợp đồng vào ngày 03/8/2021. Đáng chú ý về giao dịch HĐTL TPCP, trong tháng 8/2021; HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm có tổng KLGD đạt 49 hợp đồng. Tổng OI của HĐTL TPCP tại thời điểm 31/8/2021 là 100 hợp đồng.
Về cơ cấu nhà đầu tư tham gia giao dịch; trong tháng 8 tỷ trọng giao dịch của NĐT là tổ chức trong nước tăng xấp xỉ 2% so với tháng trước. Con số này đạt 21,97% KLGD toàn thị trường. Trong khi đó, tỷ trọng giao dịch của NĐT nước ngoài giảm nhẹ so với tháng trước. Cụ thể tỉ trọng giảm từ 0,96% xuống 0,91% KLGD toàn thị trường
Một số tồn tại trong thị trường phái sinh cần được khắc phục kịp thời
– Cơ cấu sản phẩm trên thị trường chưa thật sự đa dạng. Sản phẩm Hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30 được đánh giá có thanh khoản tốt. Tuy nhiên chúng vẫn cần được phát triển thêm. Các sản phẩm Hợp đồng tương lai TPCP chưa thật sự dễ tiếp cận với đối tượng đầu tư chính. Để khắc phục được hạn chế này, cần rất nhiều trao đổi cởi mở hơn nữa giữa các nhà tạo lập chính sách từ Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cũng như các đơn vị tổ chức thị trường (HNX, HOSE, VSD).
– Nhà đầu tư trên TTCK phái sinh cũng chưa thực sự đa dạng; chủ yếu NĐT cá nhân trong nước vẫn là đối tượng chiếm đa số. Tỷ trọng KLGD của NĐT cá nhân trong nước mặc dù có giảm dần nhưng nhìn chung vẫn ở mức cao. Giao dịch của NĐT tổ chức trong nước (bao gồm cả tự doanh) và của NĐT nước ngoài đã tăng lên nhưng cũng vẫn chiếm tỉ trọng nhỏ. Tính trung bình lần lượt khoảng 17,7% và 1,13% tổng KLGD toàn thị trường. Hiện nay, HNX đang tiếp tục phối hợp các cơ quan quản lý để cải thiện các chính sách. Cùng đó là tăng cường quảng bá về thị trường; thúc đẩy đa dạng hóa cơ cấu NĐT trên thị trường phái sinh.