Theo đánh giá của nhiều chuyên gia thì sau thời gian 4 năm xuất hiện và vận động, thị trường chứng khoán (TTCK) phái sinh tại Việt Nam đã khẳng định được vị thế của mình, đồng thời có sự tăng trưởng nhanh chóng, thậm chí vượt qua những kỳ vọng đã đề ra trước đó. Đặc biệt sự xuất hiện của chứng khoán phái sinh đã góp phần quan trọng giúp dòng vốn đầu tư ở thị trường cơ sở ổn định hơn rất nhiều. Các sàn giao dịch cũng nhận định rằng, thị trường phái sinh phát triển là xu hướng tất yếu. Ngay sau đây, chúng ta hãy cùng chỉ ra một vài điểm nổi bật trong hành trình phát triển của chứng khoán phái sinh tại Việt Nam nhé.
Thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam ra đời là xu thế tất yếu
Phát triển TTCK phái sinh được xem là xu thế tất yếu đối với thị trường Việt Nam. Nó góp phần hoàn thiện cơ cấu thị trường cũng như cấu trúc hoạt động theo thông lệ quốc tế. Đây cũng là xu thế phát triển chung của TTCK thế giới. Số liệu thống kê cho thấy, trong số hơn 100 TTCK trên thế giới và trong khu vực; hiện có khoảng 40 TTCK phái sinh được đưa vào vận hành. Chúng có tốc độ tăng trưởng ổn định qua nhiều năm.
Tại Việt Nam ngày 10/8/2017, TTCK phái sinh chính thức khai trương hoạt động. Chúng đánh dấu bước phát triển quan trọng của TTCK Việt Nam trong việc quản lý. Nó cũng giúp vận hành một thị trường giao dịch sản phẩm mới; một kênh đầu tư mới. Đồng thời nó cung cấp công cụ phòng ngừa rủi ro đối với chứng khoán trên thị trường cơ sở.
Trong 4 năm qua, hoạt động vận hành hệ thống (giao dịch, bù trừ, thanh toán); công bố thông tin, giám sát (liên) hiệu quả và thông suốt. Khái niệm về sản phẩm phái sinh và cách thức ký quỹ, giao dịch, thanh toán phái sinh giờ đây đã không còn quá xa lạ với công chúng đầu tư trên thị trường. Nói cách khác, người đầu tư đã quen với cơ chế vận hành của thị trường chứng khoán phái sinh; đặc biệt cơ chế bù trừ đối tác trung tâm (CCP).
Chứng khoán phái sinh Việt Nam được nhiều NĐT nước ngoài quan tâm
Thị trường CK phái sinh Việt Nam nhận được sự quan tâm mạnh mẽ của công chúng đầu tư. Giới nghiên cứu, cơ quan truyền thông trong nước và thế giới cũng quan tâm không ngớt. Năm 2019-2020, nhiều công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, ngân hàng đến từ Hồng Kông, Hàn Quốc, Singapore, và Đài Loan đã đề xuất các hình thức xúc tiến đầu tư cho sản phẩm Hợp đồng tương lai VN30 với HNX. Hiện HNX đang trình Bộ Tài chính cho phép thực hiện các thủ tục để Hợp đồng tương lai VN30 sớm được cơ quan nước sở tại cho phép các công ty môi giới được giới thiệu rộng rãi sản phẩm này tới cộng đồng các nhà đầu tư tại Đài Loan.
Theo HNX, trên đà hội nhập toàn cầu, TTCK phái sinh Việt Nam đang có xu hướng vận động ổn định. Nó cùng chiều với TTCK phái sinh thế giới; đặc biệt dưới ảnh hưởng diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19 từ cuối năm 2019 đến nay. Về hệ thống công nghệ, hệ thống giao dịch bù trừ thanh toán mới thuộc gói thầu với Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc (KRX) đang được tích cực thử nghiệm và khi hoàn thiện. Khi hệ thống được đưa vào vận hành, kỳ vọng sẽ cung cấp thêm nhiều chức năng giao dịch ưu việt cho thị trường phái sinh, đảm bảo định hướng phát triển dài hạn của thị trường, HNX-Index thông tin.
Chứng khoán phái sinh Việt Nam đạt mức tăng trưởng tốt
Trong năm 2020, TTCK phái sinh thế giới tăng trưởng 35% so với 2019 (đạt 46 tỷ hợp đồng). Bên cạnh đó TTCK phái sinh của Việt Nam cũng đạt mức tăng trưởng gần 80%; cụ thể là đạt gần 40 triệu hợp đồng. Trong 7 tháng đầu năm 2021, tăng trưởng của TTCK phái sinh trong nước đạt hơn 16%. Trong khi con số này trên thế giới là khoảng 33%. Theo các chuyên gia TTCK phái sinh Việt Nam có nhiều thành tựu đáng khích lệ. Nó đã và đang ngày càng thể hiện rõ vai trò phòng vệ rủi ro; đặc biệt khi thị trường cơ sở biến động mạnh. Đồng thời đây là công cụ đầu tư kiếm lời hữu hiệu dựa trên biến động thị trường cơ sở.
Kể từ khi TTCK phái sinh ra đời, những “cú sốc trên TTCK” do các thông tin không tích cực gây nên đã giảm đáng kể cả về số lượng và mức độ tác động. Đồng thời nhà đầu tư cũng không ồ ạt rút tiền khỏi TTCK như trước đây.
Có thể nói, sự ra đời của TTCK phái sinh với một hệ thống cơ sở pháp lý được xây dựng chặt chẽ từ Luật Chứng khoán, Nghị định về TTCK phái sinh, Thông tư, và hệ thống Quy chế, Quy trình hướng dẫn tại các đơn vị vận hành thị trường là Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam đã và đang đặt những nền móng quan trọng, tạo đà cho việc củng cố và hoàn thiện hơn nữa cơ sở pháp lý cho thị trường về dài hạn.