Ngày 25/7, tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng vừa có văn bản giải trình ý kiến của kiến ĐBQH Hà Sỹ Đồng về những rủi ro tài chính là rất lớn. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động tín dụng an toàn, lành mạnh và hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất trọng điểm theo chính sách của Chính phủ. Những gì tiếp theo là kiểm soát nợ xấu và kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Mục lục
Rủi ro từ chính sách tiền tệ
Cụ thể, ĐB Hà Sỹ Đồng cho rằng: “Về chính sách tiền tệ, việc dòng vốn đang bị phân tán mạnh vào những kênh thu hút vốn khác ngoài ngân hàng là chứng khoán, bất động sản, trái phiếu DN các sản phẩm liên kết, bảo hiểm, đầu tư, quỹ hưu trí của các công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư đang gây ra những méo mó, sai lệch, mất cân bằng tài chính, đã có những cảnh báo từ các cơ quan nhà nước phụ trách. Tuy nhiên, vai trò, trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước trong việc hóa giải rủi ro thị trường tài chính, tiền tệ là rất lớn”.
Theo đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng, những nguồn tiền tạm nhàn rỗi trong nền kinh tế. Dòng tiền đang dần bị phân tán vào nhiều kênh huy động vốn phi chính thứ; hay biến tướng, lách luật, thậm chí bất hợp pháp…Thay vì tập trung vào hệ thống ngân hàng
Dòng tiền nhàn rỗi vào kênh huy động vốn phi chính thức
Theo đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng, mọi ngân hàng trung ương trên thế giới đều đang trong tình thế lưỡng nan khi buộc phải kéo dài nới lỏng tiền tệ, cả bằng các công cụ nghiệp vụ truyền thống lẫn phi truyền thống. Việc này để hỗ trợ nền kinh tế quốc nội vượt qua những khó khăn của thời đại dịch. Dù rất hiểu hệ lụy dài hạn không mong muốn của nó đối với thị trường tài chính – tiền tệ. Sau cùng là chính nền kinh tế thực.
Ông đề cập đến bài học của thời kỳ khủng hoảng kinh tế – tài chính thế giới 2008-2009 đã chỉ ra điều đó. “Các động thái chính sách của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed); hay của Ngân hàng Dự trữ Úc (RBA), Ngân hàng Anh quốc (BOE), đặc biệt của Ngân hàng Hàn Quốc (BOK). Mới đây là rất đáng lưu ý”, đại biểu tỉnh Quảng Trị phân tích; các ngân hàng trung ương đang bị phân cực khá rõ nét. Tất cả tùy thuộc vào bối cảnh cụ thể của mỗi quốc gia.
Kiểm soát chặt tín dụng
Giải trình với ĐBQH, Thống đốc cho hay, trong chỉ đạo, điều hành chính sách tiền tệ. Ngân hàng nhà nước thực hiện đồng bộ các giải pháp khuyến khích dòng vốn tín dụng.Tất cả tập trung vào những lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên. Qua đó, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Đặc biệt như bất động sản, chứng khoán, các dự án BOT, BT giao thông. Tốc độ tăng trưởng và tỉ trọng của tín dụng các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro giảm dần qua các năm.
Thống đốc dẫn chứng, tỉ trọng tín dụng đầu tư; kinh doanh chứng khoán chiếm tỉ trọng nhỏ chỉ 0,5% trong tổng dư nợ nền kinh tế. Tăng trưởng tín dụng bất động sản giảm dần; tập trung chủ yếu vào mục đích sử dụng. Đó là nhu cầu thiết yếu của người dân và nền kinh tế (chiếm hơn 60% dư nợ bất động sản).
Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, những tháng đầu năm 2021. Thị trường chứng khoán tăng trưởng mạnh; giá bất động sản tăng cao là giá đất nền ở địa phương. Nơi có thông tin quy hoạch đô thị, giao thông; hạ tầng hoặc điều chỉnh tăng giá đất…
Nới lỏng chính sách tiền tệ
Diễn biến này có nhiều nguyên nhân, một phần do dịch Covid-19. Điều này khiến triển vọng kinh tế khó khăn, mặt bằng lãi suất huy động ngân hàng giảm, nhiều DN. Người dân có nguồn tiền nhưng thiếu cơ hội mở rộng sản xuất kinh doanh. Nên gia tăng đầu tư chứng khoán, bất động sản. Xu hướng này tương đồng với diễn biến chung trên thế giới…
Thống đốc cho hay, việc giám sát rủi ro các thị trường này thuộc phạm vi quản lý của nhiều ngành. “Về phía ngành ngân hàng, từ đầu năm đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng kiểm soát chặt chẽ tín dụng. Đặc biệt đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro này. Do đó tín dụng các lĩnh vực này trong tầm kiểm soát”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước khẳng định.
Trong văn bản phản hồi tới Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ông Hà Sỹ Đồng cho rằng, mọi ngân hàng trung ương trên thế giới đều đang trong tình thế lưỡng nan khi buộc phải kéo dài nới lỏng tiền tệ, cả bằng các công cụ nghiệp vụ truyền thống lẫn phi truyền thống.
Cảnh báo những bong bóng tài sản
Ở Việt Nam, thực tế hơn một năm qua cho thấy, những nguồn tiền tạm nhàn rỗi trong nền kinh tế. Dòng tiền đang dần bị phân tán vào nhiều kênh huy động vốn phi chính thức; hay biến tướng, lách luật, thậm chí bất hợp pháp… “Nói rộng hơn, dòng tiền đang lưu thông khá bất bình thường trong tổng thể thị trường tài chính – tiền tệ. Hệ lụy là tạo ra những bong bóng tài sản và những méo mó; mất cân bằng tài chính khác”, ông cảnh báo.
Theo đại biểu Hà Sỹ Đồng, các cơ quan hữu trách như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính, hay chính Ngân hàng Nhà nước, lẫn một số chuyên gia kinh tế, đã phát đi những cảnh báo cần thiết. Ông Đồng mong muốn các cơ quan quản lý như Ngân hàng Nhà nước có những quyết sách sáng suốt, cả cho ngắn hạn lẫn dài hạn trước tình trạng này.
Việc giám sát rủi ro các thị trường này thuộc phạm vi quản lý của nhiều bộ, ngành. Thời gian qua, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành liên quan (Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên, môi trường) phối hợp chặt chẽ với các địa phương tăng cường giám sát, quản lý và cảnh báo rủi ro, thông báo công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, giá đất; phát hiện, ngăn chặn, răn đe, xử phạt nghiêm các hành vi thao túng, đầu cơ tăng giá; đẩy mạnh nguồn cung BĐS…